S 21 Status kapelana szpitalnego w archidiecezji katowickiej (z dokumentów II Synodu archidiecezji katowickiej – obowiązuje od 1 stycznia 2017 r.)

I. Podstawy prawne

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia warunki do wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych osobom przebywającym w zakładach penitencjarnych, wychowawczych, resocjalizacyjnych oraz w zakładach opieki zdrowotnej i społecznej, a także w innych placówkach tego rodzaju (Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. Dz. U. 1998 Nr 51, poz. 318, art. 17 pkt. 1; Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania Dz. U. 2005 Nr 231, poz. 1965, art. 2, pkt. 2, art. 4.1 pkt. 2).

2. Arcybiskup Metropolita Katowicki mianuje kapelanów i powierza im troskę o pacjentów oraz o personel medyczny (por. kan. 564 – 565 Kodeksu prawa kanonicznego). Kapelan z mocy prawa kanonicznego (kan. 566) wyposażony jest we wszystkie uprawnienia, których wymaga właściwe sprawowanie posługi.

II. Normy ogólne

3. Duszpasterstwo w szpitalu sprawuje kapelan szpitalny, to jest prezbiter delegowany przez Arcybiskupa Metropolitę Katowickiego i zatrudniony na podstawie umowy o pracę w określonym wymiarze godzin na stanowisku kapelana.

4. Kapelan wypełnia tę posługę duszpasterską osobiście, zgodnie z obowiązującym prawem pracy, przestrzegając tym samym czasu i godzin pracy. Czas ten nie obejmuje jego gotowości do spełnienia posługi w sytuacji nadzwyczajnej.

5. Dla koordynacji duszpasterstwa chorych Arcybiskup Metropolita Katowicki mianuje także archidiecezjalnego duszpasterza chorych i służby zdrowia. Archidiecezjalnemu duszpasterzowi powierza się organizowanie duszpasterstwa personelu medycznego, nadzór i koordynację pracy kapelanów oraz uzgadnianie współpracy z dyrekcjami placówek.

III. Normy szczegółowe

6. Kapelan szpitalny niepełniący jednocześnie urzędu proboszcza lub wikariusza rezyduje w parafii wyznaczonej przez Arcybiskupa Metropolitę Katowickiego na prawach wikariusza, to znaczy proboszcz partycypuje w jego utrzymaniu, zaś kapelan wpłaca do kasy parafialnej ustaloną w archidiecezji kwotę, przeznaczoną na utrzymanie miesięczne.

7. Kapelan szpitalny pełniący jednocześnie urząd proboszcza lub wikariusza zobowiązany jest do osobistego pełnienia posługi i winien tak zorganizować własne zajęcia parafialne, aby nie kolidowały one z obowiązkami kapelana szpitalnego (zastępstwo innego duszpasterza jest możliwe wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach i w przypadkach losowych).

8. Do obowiązków kapelana szpitalnego należy:

a. odprawianie mszy świętych (w miarę możliwości codziennie, a przynajmniej w niedzielę, uroczystości i święta kościelne oraz w pierwsze piątki miesiąca);

b. udzielanie sakramentów: pokuty i pojednania, bierzmowania in periculo mortis, namaszczenia chorych, codzienne zanoszenie chorym komunii świętej – zasadniczo rano (z uwzględnieniem rytmu pracy personelu medycznego), stwarzanie pacjentom w godzinach popołudniowych okazji do spowiedzi świętej i rozmowy duszpasterskiej, także w przypadkach krótkoterminowego pobytu chorych w szpitalu;

c. wydawanie zaświadczeń o udzielonych sakramentach;

d. odprawianie nabożeństw w rytmie roku liturgicznego – na przykład majowego, różańcowego, drogi krzyżowej, gorzkich żali i tym podobnych;

e. przychodzenie do szpitala na każde wezwanie do chorego;

f. nawiązywanie kontaktu z najbliższą rodziną chorych – na przykład przy okazji odwiedzin;

g. sprawowanie opieki duszpasterskiej nad personelem medycznym;

h. udział w archidiecezjalnych spotkaniach formacyjnych, troska o piękno i czystość kaplicy szpitalnej, naczyń liturgicznych i bielizny kościelnej;

i. rzetelne informowanie na terenie całego szpitala o funkcjonowaniu duszpasterstwa chorych i o możliwościach kontaktu z kapelanem;

j. na życzenie pacjenta niekatolika: pomoc w nawiązaniu kontaktu z duchownym jego wyznania;

k. informowanie Arcybiskupa Metropolity Katowickiego za pośrednictwem delegata biskupiego do spraw księży emerytów i chorych o pobycie księży w szpitalu;

l. nawiązanie i utrzymywanie kontaktu z duszpasterzem służby zdrowia w archidiecezji katowickiej;

m. prowadzenie następujących ksiąg: intencji mszalnych; zaopatrzenia chorych in extremis ; rozdanych komunii świętych; przychodów i rozchodów na cele związane z duszpasterstwem w szpitalu i utrzymaniem kaplicy (kapelan składa rozliczenie roczne do 31 stycznia roku następnego u ekonoma archidiecezji);

n. odprowadzanie do kasy kurii metropolitalnej binacji i trinacji;

o. dystrybuowanie wśród chorych prasy, czasopism i książek religijnych, ewentualne organizowanie w szpitalu innych form propagowania treści religijnych (biblioteka, gablotka informacyjna).

9. Kapelan szpitalny, który korzysta z pomocy nadzwyczajnych szafarzy komunii świętej, powinien uzyskać pisemną zgodę władz szpitala na ich posługę na terenie szpitala lub doprowadzić do zawarcia umowy o wolontariat pomiędzy szpitalem a każdym z szafarzy.

10. Podstawą utrzymania kapelana szpitalnego zatrudnionego w określonym wymiarze godzin są: pensja szpitalna, intencje mszalne (rozliczane według zwyczaju archidiecezjalnego, to znaczy pięć ósmych dla celebransa, trzy ósme na działalność duszpasterską w szpitalu i utrzymanie kaplicy, na które to przeznaczone mają być również ofiary składane w szpitalu).

11. Kapelan szpitalny ma prawo do:

a. dnia wolnego (po uprzednim wypełnieniu koniecznych obowiązków duszpasterskich w szpitalu);

b. zastępstwa w sytuacjach losowych i w wypadku koniecznych wyjazdów;

c. miesięcznego urlopu wypoczynkowego.