Rozdział 6



Zasady końcowe



Art. 76

W wypadkach nie przewidzianych w Kodeksie Etyki Lekarskiej należy kierować się zasadami wyrażonymi w uchwałach władz samorządu lekarskiego, w orzecznictwie sądów lekarskich oraz dobrymi obyczajami, przyjętymi przez środowisko lekarskie.

Tutaj przypomniałbym, że postępowanie lekarza powinno być zgodne z przepisami prawa. Nieznajomość prawa nie tłumaczy postępowania niezgodnego z jego ustaleniami i nie uwalnia od kary. Niektóre problemy etyki lekarskiej i postępowania zgodnego z prawem są szeroko omówione w ustawie o zawodzie lekarza.

„Fortelami można czasem zdobyć stanowisko, ale go utrzymać nie podobna. Każde ciało o kruchej i niepewnej podstawie grozi upadkiem. Niewzruszoną i trwałą podstawą powodzenia lekarza będą zawsze: wiedza, miłowanie zawodu i wiara w idealne posłannictwo naszej nauki”.
W. Biegański
Art. 77

Lekarze nauczający studentów powinni zaznajamiać ich z Kodeksem Etyki Lekarskiej. Studenci medycyny powinni zarówno przyswajać sobie, jak i respektować zasady zawarte w niniejszym Kodeksie.

Art. 78

Lekarze, którzy nauczają studentów lub szkolą lekarzy, powinni swoim postępowaniem stanowić przykład godny naśladowania dla studentów i młodych lekarzy będących pod ich opieką.

„Czym są nasze naturalne zasady, jeśli nie nawykiem w dzieciach, zaś zwyczajem przyjętym od ojców, jak łowy u zwierząt”.
B. Pascal
„Czy mogę widzieć ból innych i sam nie smucić się? Czy dłoni pomocnej mogę mu nie dać, widząc innego w smutnej doli? Czy patrząc jak łzy płyną mogę powiedzieć, że to łzy nie moje?”.
W. Blake

Niejeden z Czytelników może mi zarzucić, że w „„Myślach” swych odstępuję od tematu, że nie trzymam się ściśle etyki lekarskiej, lecz poruszam zagadnienia z etyki ogólnej. Otóż na ten zarzut to tylko odpowiedzieć mogę, że etyka lekarska jest szczegółowym wyrazem etyki ogólnej, że jej zasady zgadzają się z zasadami ogólnej moralności. Na ten punkt właśnie chcę zwrócić całą uwagę Czytelnika. Chcę mu dowieść, że nie będzie dobrym lekarzem, kto nie jest dobrym człowiekiem.

Po przeczytaniu tej książeczki Czytelnik może pomyśleć: dlaczego tak dużo mówi się o zasadach etyki ogólnej?

Etyka lekarska jest przecież częścią etyki ogólnej. Jej zasady są wzorem moralności ogólnej. Kodeks Etyki Lekarskiej, może bardziej „suchy”, precyzuje dość ściśle postępowanie lekarza w różnych momentach jego pracy. W pracy tej pragnę doprowadzić do tego, aby Czytelnik przemyślał niektóre problemy; z niektórymi może się nie zgadzać, może mieć inne zdanie. Sądzę jednak, że w większości zgodzi się z komentarzem, a szczególnie z myślami i aforyzmami. Ważne jest jednak, aby myślał nad tymi zagadnieniami, a może nawet wprowadził je w czyn. Przykład osobisty kadry nauczającej medycyny, postawa starszych kolegów, ma większe znaczenie niż słowne pouczenia.

„Słowa mówią - etyka milczy”.

Może troszkę zmęczyliśmy się, czytając Kodeks Eryki Lekarskiej. Starym zwyczajem naszych praojców - po skończonej pracy - pomódlmy się...




Modlitwa Majmonidesa



Piękna jest modlitwa poranna lekarza przypisywana Majmonidesowi (Rabi Moyse), której ustęp jeden brzmi tak:

„Niech mnie ożywia miłość do sztuki i do Twoich tworów. Nie dopuść, ażeby żądza zysku, gonienie za sławą, zaszczytami wzięły udział w zatrudnieniu mojem; ci nieprzyjaciele prawdy i miłości ludzi mogą łatwo mnie zwieść i usunąć od przeznaczenia wielkiego: czynić dobrze dzieciom Twoim. Wzmocnij siły serca mojego, ażeby ono gotowe było służyć jednakowo biednemu i bogatemu, dobremu i złemu, przyjacielowi i wrogowi. Obym w cierpiącym widział tylko człowieka; niech duch mój u łoża chorego zawsze zapanuje nad sobą i niech go myśl obca nie rozprasza, niech mu zawsze towarzyszy wszystko, czego nauczyły go doświadczenie i badanie; albowiem zbawienne i wielkie jest badanie w ciszy tego, co ma utrzymać dobro i życie stworzeń. Udziel chorym zaufania do mnie i do sztuki mojej i ażeby słuchali moich przepisów i wskazówek. Oddal od loża ich wszelkich szarlatanów i całą armię radzących krewnych i przemądrych pielęgniarek; jest to bowiem lud straszny, który z próżności udaremnia najlepsze zamiary sztuki i twory Twoje często prowadzi do śmierci. Gdy nieświadomi mnie ganią i wyszydzają, niech miłość do sztuki uczyni ducha mojego niedostępnym dla zranień jak pancerz, ażeby pozostał przy prawdzie, nie zważając na sławę, wiek i znaczenie jego wrogów. Udziel mi, o Boże, łagodności i cierpliwości przy chorych upartych i obrażających mnie, udziel mi umiarkowania we wszystkim tylko nie w poznaniu; w niem niech będę nienasycony, o, niech daleka będzie ode mnie myśl, że wszystko wiem i potrafię. Daj mi silę, wolę, swobodę i sposobność rozszerzania wiedzy mojej, aby duch mój mógł poznać i odkryć błędy w umiejętności, których wczoraj nie przeczuwał; sztuka jest wielka, lecz rozum ludzki sięga coraz dalej”.

Modlitwa ta wzruszająca w prostocie swojej chyba nie potrzebuje komentarzy i może być uważana za zestawienie treściwe etyki lekarskiej.




Literatura



Biegański W.Etyka ogólna, Warszawa 1918 r.
Biegański W.Myśli i aforyzmy o etyce lekarskiej, Częstochowa 1925 r.
Bogusz J.Chorzy w stanach terminalnych a etyka lekarska, Bydgoszcz 1985 r.
Heiman T.Etyka lekarska l obowiązki lekarza, Warszawa 1917 r.
Jan Paweł IIEvangelium Vitae, Kraków 1995 r.
Jan Paweł IIWypowiedzi Ojca Świętego do chorych i pracowników służby zdrowia, Warszawa 1985 r.
Kielanowski T. Etyka i deontologia lekarska, Warszawa 1985 r.
Olejnik S.Etyka lekarska, Unia Katowice 1995 r.
Popielski B.Medycyna i prawo, PZWL Warszawa 1968 r.
Popielski B.Błąd lekarski, etyka lekarska, działanie jatrogenne. Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii Wrocław 1965 r.
Slipko T.Zarys etyki ogólnej, Kraków 1984 r.
Slipko T.Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki,Warszawa 1988 r.
Siatek B.Przestępstwa przeciwko wolności. Postępy Medycyny Sądowej.(w druku)
Szwarski Z.W kręgu życia i śmierci. KiW 1987 r.
Tulczyński A.Deontologia lekarska, Warszawa 1981 r.
Tulczyński A.Polskie lekarskie kodeksy deontologiczne. Warszawa 1975 r.
Wiliams G.Świętość życia a prawo karne, PZWL Warszawa 1960 r.
Praca zbiorowa pod redakcją Osińskiej K. Warszawa 1990 r.






poprzednia strona | początek strony