W wypadkach nie przewidzianych w Kodeksie Etyki Lekarskiej należy kierować się zasadami wyrażonymi w uchwałach władz samorządu lekarskiego, w orzecznictwie sądów lekarskich oraz dobrymi obyczajami, przyjętymi przez środowisko lekarskie.
Tutaj przypomniałbym, że postępowanie lekarza powinno być zgodne z przepisami prawa. Nieznajomość prawa nie tłumaczy postępowania niezgodnego z jego ustaleniami i nie uwalnia od kary. Niektóre problemy etyki lekarskiej i postępowania zgodnego z prawem są szeroko omówione w ustawie o zawodzie lekarza.
Lekarze nauczający studentów powinni zaznajamiać ich z Kodeksem Etyki Lekarskiej. Studenci medycyny powinni zarówno przyswajać sobie, jak i respektować zasady zawarte w niniejszym Kodeksie.
Lekarze, którzy nauczają studentów lub szkolą lekarzy, powinni swoim postępowaniem stanowić przykład godny naśladowania dla studentów i młodych lekarzy będących pod ich opieką.
Niejeden z Czytelników może mi zarzucić, że w „„Myślach” swych odstępuję od tematu, że nie trzymam się ściśle etyki lekarskiej, lecz poruszam zagadnienia z etyki ogólnej. Otóż na ten zarzut to tylko odpowiedzieć mogę, że etyka lekarska jest szczegółowym wyrazem etyki ogólnej, że jej zasady zgadzają się z zasadami ogólnej moralności. Na ten punkt właśnie chcę zwrócić całą uwagę Czytelnika. Chcę mu dowieść, że nie będzie dobrym lekarzem, kto nie jest dobrym człowiekiem.
Po przeczytaniu tej książeczki Czytelnik może pomyśleć: dlaczego tak dużo mówi się o zasadach etyki ogólnej?
Etyka lekarska jest przecież częścią etyki ogólnej. Jej zasady są wzorem moralności ogólnej. Kodeks Etyki Lekarskiej, może bardziej „suchy”, precyzuje dość ściśle postępowanie lekarza w różnych momentach jego pracy. W pracy tej pragnę doprowadzić do tego, aby Czytelnik przemyślał niektóre problemy; z niektórymi może się nie zgadzać, może mieć inne zdanie. Sądzę jednak, że w większości zgodzi się z komentarzem, a szczególnie z myślami i aforyzmami. Ważne jest jednak, aby myślał nad tymi zagadnieniami, a może nawet wprowadził je w czyn. Przykład osobisty kadry nauczającej medycyny, postawa starszych kolegów, ma większe znaczenie niż słowne pouczenia.
„Słowa mówią - etyka milczy”.
Może troszkę zmęczyliśmy się, czytając Kodeks Eryki Lekarskiej. Starym zwyczajem naszych praojców - po skończonej pracy - pomódlmy się...
Piękna jest modlitwa poranna lekarza przypisywana Majmonidesowi (Rabi Moyse), której ustęp jeden brzmi tak:
Modlitwa ta wzruszająca w prostocie swojej chyba nie potrzebuje komentarzy i może być uważana za zestawienie treściwe etyki lekarskiej.
Biegański W. | Etyka ogólna, Warszawa 1918 r. |
Biegański W. | Myśli i aforyzmy o etyce lekarskiej, Częstochowa 1925 r. |
Bogusz J. | Chorzy w stanach terminalnych a etyka lekarska, Bydgoszcz 1985 r. |
Heiman T. | Etyka lekarska l obowiązki lekarza, Warszawa 1917 r. |
Jan Paweł II | Evangelium Vitae, Kraków 1995 r. |
Jan Paweł II | Wypowiedzi Ojca Świętego do chorych i pracowników służby zdrowia, Warszawa 1985 r. |
Kielanowski T. | Etyka i deontologia lekarska, Warszawa 1985 r. |
Olejnik S. | Etyka lekarska, Unia Katowice 1995 r. |
Popielski B. | Medycyna i prawo, PZWL Warszawa 1968 r. |
Popielski B. | Błąd lekarski, etyka lekarska, działanie jatrogenne. Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii Wrocław 1965 r. |
Slipko T. | Zarys etyki ogólnej, Kraków 1984 r. |
Slipko T. | Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki,Warszawa 1988 r. |
Siatek B. | Przestępstwa przeciwko wolności. Postępy Medycyny Sądowej.(w druku) |
Szwarski Z. | W kręgu życia i śmierci. KiW 1987 r. |
Tulczyński A. | Deontologia lekarska, Warszawa 1981 r. |
Tulczyński A. | Polskie lekarskie kodeksy deontologiczne. Warszawa 1975 r. |
Wiliams G. | Świętość życia a prawo karne, PZWL Warszawa 1960 r. |
Praca zbiorowa pod redakcją Osińskiej K. Warszawa 1990 r. |